Prawa budowlanego, gdzie mowa jest o budowach i robotach budowlanych, które wymagają jedynie zgłoszenia. Dla przykładu, decyzji pozwolenia na budowę nie wymaga budowa wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, wiat i altan oraz przydomowych oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 25 m kw., przy czym łączna Z jednej strony nasuwa się zarzut, iż powyższa nowelizacja stanowi de facto usankcjonowanie naruszenia prawa, jakim jest dokonanie samowoli budowlanej. Wątpliwości może również budzić arbitralność i zasadność wyznaczenia granicy czasu istnienia samowoli – 20 lat od zakończenia budowy – jako kryterium przesądzającego o Nowe przepisy znoszą taki wymóg w odniesieniu do inwestycji, których realizacja zakończyła się ponad 20 lat temu. W takiej sytuacji właściciel samowoli budowlanej może skorzystać z tzw. uproszczonego postępowania legalizacyjnego. W ramach tzw. uproszczonego postępowania legalizacyjnego konieczne będzie przedłożenie: Temat zwykłej legalizacji samowoli budowlanej wyjaśniamy szerzej w innym artykule. Z kolei legalizacja uproszczona jest możliwa wyłącznie w przypadku obiektów, których budowa została zakończona co najmniej 20 lat temu. Wystarczy, że właściciel lub zarządca zwróci się do nadzoru budowlanego z żądaniem wszczęcia uproszczonego Legalizacja samowoli budowlanej oczywiście nie jest obowiązkowa. Organ nie może przymusić inwestora/ właściciela do podjęcia czynności zmierzających do zalegalizowania robót, które zostały uznane za nielegalne. Jeżeli jednak inwestor/ właściciel nie podejmą właściwych kroków zmierzających do legalizacji, organ nadzoru Nakazy rozbiórek samowoli na 1 tys. pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych. GetHome.pl. Legalizacja samowoli budowlanej. Warto z wr ócić uwagę, że spadkowi liczby nakazów rozbiórki samowoli towarzyszy wzrost liczby zalegalizowanych budów budynków mieszkalnych. W 2021 r. procedurę legalizacyjną przeszło pomyślnie aż 408 UHpg2. Zmiana ustawy Prawo Budowlane z dnia r. wprowadziła pojęcie „uproszczonego postępowania legalizacyjnego”. Obecnie przy spełnieniu kilku warunków, bez większych kosztów i problemów możemy tą metodą zalegalizować wszystkie budynki znajdujące się na naszych działkach. Warunek jest jeden: Uproszczona metoda legalizacji samowoli budowlanej dotyczy tylko budynków wybudowanych wcześniej niż 20 lat od daty zgłoszenia legalizacji. Samowola budowlana – co to? Samowolą budowlaną może być zarówno cały budynek (obiekt) jak i mała jego część. Samowolą określa się każde prowadzenie prac bez dopełnienia formalności określonych w ustawie z dn. 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane ( 1994 nr 89 poz. 414 i późn. zm.). Samowola to zatem nie tylko wybudowanie budynku bez formalnego pozwolenia na budowę ale także każde prowadzenie prac w zakresie przebudowy budynku, wykonywania dodatkowych okien czy domurowania skrzydła budynku. Pozwolenia na budowę wymagają w szczególności następujące prace: budowa domu jednorodzinnego powierzchni powyżej 70 m2budowa budynku gospodarczego (w tym garażu) o powierzchni powyżej 35 m2przebudowa/rozbudowa budynku polegająca na zmianie układu ścian zewnętrznych (w tym wielkości okien)wymiana dachu wraz z wymianą jego konstrukcji Legalizacja samowoli budowlanej po 20 latach Legalizacja samowoli budowlanej wymaga zgłoszenia do rejonowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego wniosku (wniosek PB-15 „Wniosek o wszczęcie uproszczonego postępowania legalizacyjnego”). Wniosek można wypełnić samodzielnie i na tym etapie nie jest konieczne składanie dodatkowych dokumentów. Warunkiem legalizacji metodą uproszczoną jest wybudowanie budynku wcześniej niż 20 lat od daty wniosku legalizacyjnego oraz brak postępowań administracyjnych związanych z nielegalnym wznoszeniem budynku. Odpowiedzią na wniosek legalizacji będzie konieczność przedstawienia: geodezyjnej inwentaryzacji obiektu budowlanegoekspertyzy technicznej sporządzonej przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazującą czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stanowi zagrożeniaprzeglądów okresowych instalacji w części obiektu podlegającej legalizacji Zakres wymaganych dokumentów definiuje art. ustawy Prawo Budowlane. Oferujemy usługi sporządzenia ekspertyz technicznych dotyczących samowoli budowlanych. Możemy dla Państwa także wykonać niezbędne przeglądy okresowe w wymaganych w decyzji zakresach. Usługi świadczymy na terenie całej Wielopolski. Ile kosztuje legalizacja samowoli Legalizacja metodą uproszczoną jest zwolniona z opłat urzędowych. Jedyne koszty legalizacji dotyczą kosztu inwentaryzacji geodezyjnej budynku oraz wymaganych ekspertyz budowlanych. Całkowity koszt będzie zależny zatem od wielkości obiektu i powinien zmieścić się w zakresie 800-2600 zł brutto. Uproszczona legalizacja samowoli Poznań Oferujemy usługi sporządzenia ekspertyz technicznych dotyczących samowoli budowlanych. Możemy dla Państwa także wykonać niezbędne przeglądy okresowe w wymaganych w decyzji zakresach. Usługi świadczymy na terenie całej Wielopolski. W celu zlecenia usługi prosimy o kontakt tel. 799-167-383 lub wiadomość e-mail kontakt@ Prawo budowlane to zbiór zasad dotyczących wszystkich etapów budowy domów czy innych obiektów budowlanych. We wrześniu 2020 roku ustawa uległa nowelizacji, wskutek której zmieniły się chociażby zasady uzyskiwania pozwolenia na budowę. Zobacz, jakie są najważniejsze zapisy Prawa budowlanego i czego dotyczą najnowsze zmiany. Budowa to niestety nie tylko zakup wymarzonego projektu domu oraz znalezienie idealnej działki. Proces ten wiąże się z dopełnieniem wielu formalności, otrzymaniem pozwolenia na budowę oraz przeprowadzenia prac zgodnie z wytycznymi takich dokumentów jak, chociażby miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Chcąc nie pogubić się w gąszczu swoich praw i obowiązków, warto zapoznać się z Prawem budowlanym i na bieżąco śledzić jego nowelizacje. Prawo budowlane – czym właściwie jest? Podstawą podejmowania jakichkolwiek prac budowlanych na terenie Polski jest Prawo budowlane, kształtowane przepisami Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku. Zgodnie z tym aktem prawnym przepisy ustawy Prawo budowlane dotyczą działalności obejmującej sprawy związane z: projektowaniem, budową, utrzymaniem i rozbiórką obiektów budowlanych. Ustawa określa też zasady działania organów administracji publicznej we wspomnianych dziedzinach. W Polsce ustawa Prawo budowlane jest najważniejszym aktem prawnym dotyczącym wznoszenia obiektów budowlanych. Reguluje on wszystkie kwestie związane z: ochroną środowiska w trakcie realizacji rozbiórek budynków i wznoszenia nowych obiektów; miejscem realizowania inwestycji i sposobem uzyskiwania pozwolenia na budowę, rozbudowę albo rozbiórkę; oddawaniem obiektów budowlanych do użytkowania; prowadzeniem działalności gospodarczej zorientowanej na budownictwo; prawami i obowiązkami wszystkich uczestników procesu budowlanego; postępowaniem w przypadku zaistnienia katastrofy budowlanej. Nowe Prawo budowlane to nowelizacja, która miała miejsce 13 lutego 2020 roku, a podpisana przez prezydenta została 3 marca 2020. Nowe prawo budowlane obowiązuje od 19 września 2020. Zgodnie z jego założeniami zmienił się sposób legalizacji samowoli budowlanych, poszerzono listę obiektów, które nie wymagają pozwolenia na budowę oraz stworzono nowy katalog budynków, które można wybudować zarówno bez zgody, jak i potrzeby zgłaszania. Nowe prawo budowlane zniosło również znany do tej pory wzór decyzji o pozwoleniu na budowę oraz wprowadziło zakaz podważenia pozwolenia po upływie 5 od jego wydania. Kto ustanawia prawo budowlane? Zgodnie z prawem Prawo budowlane staje się obowiązującą normą prawną, jeśli zostanie zaakceptowana przez odpowiedni organ rządowy. W Polsce dokument ten wydaje Sejm po zrealizowaniu procesu legislacyjnego. Co określa prawo budowlane? Prawo budowlane zgodnie z art. 1 tejże Ustawy: normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Jest to prawdziwe kompendium wiedzy na temat praw i obowiązków dotyczących uczestników procesu budowlanego, postępowania na różnych etapach budowy oraz sposobu utrzymania obiektów budowlanych. Inwestor, który decyduje się na budowę własnego domu, nie musi znać wszystkich artykułów spisanych w Ustawie, ponieważ tylko część z nich dotyczy domów jednorodzinnych. Wiele osób stara się znaleźć w Internecie różnego rodzaju opracowania, coś na kształt: prawo budowlane w pigułce, po to, aby otrzymać jedynie najważniejsze informacje odnośnie sytuacji, w których się znajdują. Sprawdź również: Formalności związane z budową domu w 4 krokach! Nowe prawo budowlane – czy nowe przepisy ułatwią budowę domu? Aktualne Prawo budowlane to wynik wielu nowelizacji, które miały miejsce po 1994 roku. Zmiany, które zachodzą w tej dziedzinie są tak duże, że w tylko w samym 2019 roku prawo to było aktualizowane ponad 10 razy. Większość zmian dotyczyła drobnej kosmetyki, jednak co jakiś czas pojawiały się też pewne udogodnienia zwłaszcza dla tzw. małych inwestorów. Ostatnie dwa lata oprócz globalnych zmian spowodowanych pandemią koronawirusa, przyniosły też wiele nowości w kontekście Prawa budowlanego. Te najważniejsze zostały ogłoszone w lutym 2020 roku, a w życie weszły kilka miesięcy później. O jakich zmianach mowa? Kiedy wchodzi w życie nowe prawo budowlane? Najnowsza zmiana miała miejsce 13 lutego 2020 roku i zaczęła obowiązywać 19 września 2020 roku. Zmiany z 2020 w Prawie budowlanym powinny ucieszyć przede wszystkim inwestorów, którzy w niedalekiej przyszłości planowali starać się o pozwolenie na budowę oraz mieli problem z tzw. samowolą budowlaną. Od kiedy nowe prawo budowlane weszło w życie, zdecydowanie łatwiej jest uzyskać pozwolenie na budowę, które aktualnie odbywa się w ramach uproszczonego procesu inwestycyjno-budowlanego. Zgodnie z nowelizacją, przed rozpoczęciem budowy domu właściciel działki budowlanej będzie musiał dostarczyć do urzędu wniosek o pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym. Na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę, petent będzie dołączał do wniosku tylko trzy, a nie jak dotychczas cztery egzemplarze projektu budowlanego domu, a projekt techniczny wnioskodawca złoży w urzędzie dopiero, kiedy będzie wnioskował o udzielenie pozwolenia na użytkowanie albo wraz ze zgłoszeniem zakończenia robót. Z kolei od 1 lipca 2021 roku weszły w życie przepisy związane z cyfryzacją procesu budowlanego. Dzięki nim wiele oficjalnych pism do urzędów np. wniosek o pozwolenie na budowę lub pozwolenie na użytkowanie budynku będzie można składać drogą elektroniczną. Nowe Prawo Budowlane 2022 – co się zmieniło? Z dniem 6 listopada 2019 roku rząd przyjął projekt nowelizacji Ustawy, do której pojawiły się liczne poprawki zgłoszone przez Polską Izbę Inżynierów Budownictwa. Zmiany zostały finalnie odrzucone przez Sejm, a nowelizacja zaczęła obowiązywać dopiero 19 września 2020 roku. Chcąc sprawdzić, jak wygląda aktualne prawo budowlane, można wejść na stronę Internetowego Systemu Aktów Prawnych, gdzie umieszczona została Ustawa jako: Prawo budowlane 2020 tekst jednolity, czyli taki, który zawiera wszelkie zmiany, jakie w nim zaszły od momentu ogłoszenia poprzedniego tekstu jednolitego. Prawo budowlane tekst ogłoszony, czyli w takiej postaci jak w dniu ogłoszenia. Najnowsze modyfikacje mają za zadanie jak najlepiej usprawniać proces budowy, zwłaszcza w odniesieniu do biurokracji. Dodatkowo nowelizacja ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa pożarowego i ograniczenie ilości dokumentacji, jaka dotychczas była niezbędna dla uzyskania pozwolenia na budowę. Nowe Prawo budowlane upraszcza również procedurę zalegalizowania samowoli budowlanej oraz poszerza listę przedsięwzięć budowlanych, w przypadku których nie będzie wymagane pozwolenie na budowę. Jednocześnie promuje podłączanie nowych inwestycji do miejskiej sieci ciepłowniczej. Nowe Prawo budowlane 2020 tekst jednolity Aktualne brzmienie Ustawy po dokonaniu tegorocznej aktualizacji można sprawdzić na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych (ISAP). Najważniejsze zmiany w Ustawie Prawo Budowlane zostały opisane poniżej. Dotyczą one przede wszystkim aktualizacji zachodzących w projektach budowlanych, konieczności starania się o pozwolenie na budowę oraz legalizacji samowoli budowlanej. Warunki techniczne 2021 Warto też wiedzieć, że od 2021 roku obowiązują nowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. WT 2021 wprowadzają przede wszystkim nowe wytyczne, jeśli chodzi o wymogi dotyczące energooszczędności budynków. Zaostrzają one maksymalne dopuszczalne wartości współczynnika przenikania ciepła U dla przegród budowlanych, a także obniżają limity zapotrzebowania budynku na tzw. nieodnawialną energię pierwotną (EP). Nowe prawo budowlane – zmiany dotyczące projektu budowlanego Projekt budowlany jeszcze do niedawna stanowił jednolity dokument. Aktualnie został on podzielony na trzy części takie jak: projekt zagospodarowania działki lub terenu, wraz ze wskazaniem usytuowania budynku i układu komunikacyjnego oraz informacją o obszarze oddziaływania obiektu na środowisko; projekt techniczny, wraz z opisem konstrukcji, instalacji i charakterystyką energetyczną; projekt architektoniczno-budowlanego, z układem przestrzennym, projektowanymi rozwiązaniami technicznymi i materiałowymi. To może Cię zainteresować: Projekty architektoniczne – czym różnią się od projektów budowlanych? Projekt techniczny jest częścią projektu architektoniczno-budowlanego, który należy przedłożyć kierownikowi budowy przed rozpoczęciem prac. W urzędzie jest on wymagany dopiero przy staraniu się o pozwolenie na użytkowanie lub podczas zgłaszania zakończenia robót. Nowelizacja prawa budowlanego – zmiany dotyczące pozwolenia na budowę W 2020 roku zrezygnowano z dotychczasowego wzoru pozwolenia na budowę. Stosowany wcześniej szablon często się zmieniał, co sprawiało olbrzymie problemy. Od 19 września 2020 roku wszystkie pozwolenia wydawane są zgodnie z wymogami określonymi w Kodeksie Postępowania Administracyjnego, czyli bez konkretnego wzoru. Z kolei od 1 lipca 2021 roku wniosek o pozwolenie na budowę można składać online. Wniosek o pozwolenie na budowę online Nowe Prawo budowlane przewiduje uproszczenie procedur ubiegania się o pozwolenie na budowę – od 2021 roku, a konkretnie od 1 lipca można wnioskować o jego wydanie drogą elektroniczną. Do wniosku trzeba dołączyć projekt zagospodarowania działki oraz projekt architektoniczno-budowlany. Takie zamiany w Prawie budowlanym możliwe były dzięki uruchomieniu specjalnej strony rządowej e-budownictwo, za pośrednictwem której można już od pewnego czasu składać także inne wnioski np. zgłosić roboty budowlane. Unieważnienie decyzji o pozwoleniu na budowę a nowe prawo budowlane Po nowelizacji Prawa budowlanego nie będzie można już stwierdzić nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę lub użytkowanie budynku, jeśli od czasu jej wydania upłynęło 5 lat. Prawo budowlane pozwolenie na budowę W niektórych sytuacjach nadal będzie można uchylić decyzję (nawet po upływie 5 lat), chociażby po wznowieniu postępowania z powodów wymienionych w art. 145 pkt 1 i 2 Zmiany w prawie budowlanym – co ze zgłoszeniem budowy? W Ustawie o Prawie budowlanym znajdują się również wytyczne określające jakie budynki mogą zostać wybudowane oraz jakie roboty budowlane, mogą zostać przeprowadzone jedynie na podstawie zgłoszenia, bez potrzeby starania się o pozwolenie. Po nowelizacji wszystkie te przypadki zebrano w czytelne katalogi. Poniżej znajduje się lista przykładowych obiektów, które zgodnie z najnowszą nowelizacją, można postawić jedynie na podstawie samego zgłoszenia: wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane; sieci kanalizacyjnych, wodociągowych, cieplnych i gazowych o ciśnieniu roboczym nie wyższym niż 0,5 MPa; oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę; szamba; tymczasowych obiektów budowlanych niepołączonych trwale z gruntem, które zostaną przekazane do rozbiórki ewentualnie przeniesione w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu (max. 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy); kanalizacji kablowej; wolno stojących budynków gospodarczych (parterowych), garaży, wiat, oranżerii (tzw. ogrodów zimowych) czy budynków rekreacji indywidualnej, których powierzchnia zabudowy nie przekracza 35 m2, a łączna ilość tych obiektów nie przekracza dwóch na każde 500 m2 działki; przydomowych tarasów naziemnych, których powierzchnia nie przekracza 35 m2. Zgodnie z Ustawą, zgłoszenia będą wymagały też niektóre roboty budowlane. Wśród nich możemy wyróżnić chociażby: remont obiektów, których budowa wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz tych, których budowa wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu w zakresie przegród zewnętrznych lub elementów konstrukcyjnych. Inwestorzy, którzy zdecydują się na zainstalowanie krat lub tablic i urządzeń reklamowych (oprócz reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym), również nie będą potrzebowali pozytywnej decyzji. Budowa domu bez pozwolenia w Nowym Ładzie W 2021 roku rząd wprowadził także kolejne zmiany w Prawie budowlanym, które mają być wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, czyli nowego programu rozwojowego dla Polski. Wprowadzono i zatwierdzono możliwość budowy domu bez pozwolenia i bez projektu budowlanego oraz angażowania kierownika budowy domów jednorodzinnych o powierzchni do 70 m2 lub do 90 m2 w przypadku budynków z poddaszem użytkowym. Do momentu wprowadzenia Nowego Ładu wyłącznie na zgłoszenie można było budować wyłącznie domki letniskowe do 35 m2. Sprawdź przykładowe projekty domów do 70 m²! Prawo budowlane 2022 – odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych Od września 2020 zmieniły się też zasady uzyskiwania zgody na odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych. Aktualnie organ administracji architektoniczno-budowlanej może wyrazić zgodę na odstępstwo przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę oraz przed ewentualną zmianą decyzji. Zgoda na taki wyjątek powinna jednak zostać pozytywnie zaopiniowana przez: wojewódzkiego inspektora sanitarnego — jeśli dotyczy wymagań higienicznych lub zdrowotnych, wojewódzkiego konserwatora zabytków w przypadku budynków figurujących w rejestrze zabytków, komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w sytuacji, w której ewentualne odstępstwa dotyczą przepisów bezpieczeństwa pożarowego. Nowe Prawo budowlane – instalacje, przyłącza, media, ogrzewanie domu Pozostałe zmiany, których dokonano, dotyczą instalacji lub przyłączy. Wprowadzono zakaz pobierania przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne opłat związanych z wydaniem warunków przyłączenia do sieci czy też odbiorem przyłącza. Dodatkowo wprowadzono usprawnienia w zakresie przyłączania inwestycji do sieci elektroenergetycznych, gazowych, ciepłowniczych wodociągowych czy też kanalizacyjnych. Nowe prawo budowlane a samowola budowlana – co się zmieniło? Po wejściu w życie nowych przepisów Ustawy zmieniły się też zasady legalizacji samowoli budowlanej. Takie budowle, dzięki nowej, uproszczonej i bezpłatnej procedurze, łatwiej będzie można legalizować (w odniesieniu do budowli, które zakończono co najmniej 20 lat temu). Chcąc skorzystać z takiej możliwości, należy przedstawić ekspertyzę techniczną, która potwierdzi, że samowolnie postawiony obiekt może być bezpiecznie użytkowany. Ponadto wraz z wnioskiem o legalizację samowoli budowlanej należy przedstawić urzędnikowi: oświadczenie o terminie zakończenia budowy, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, geodezyjną inwentaryzację podwykonawczą. Dla uzyskania legalizacji samowoli budowlanej trzeba wnieść opłatę legalizacyjną, której wysokość ma pozostać na dotychczasowym poziomie. Z procedury zaprezentowanej powyżej będą mogli skorzystać właściciele samowoli budowlanych, w przypadku których toczy się już postępowanie mające ustalić, czy doszło do złamania prawa. Uproszczona procedura legalizacyjna nie będzie obejmowała mieszkań, domów, garaży czy innych budynków, których budowa zakończyła się później niż 20 lat temu. Wrześniowa nowelizacja wprowadziła też zmiany w sprawie nielegalnego użytkowania budynku. Prawo zezwala na wielokrotne karanie inwestora lub właściciela za nielegalne użytkowanie całego budynku, lub jego części. Przed wydaniem kary, inwestor otrzyma upomnienie, a następnie karę finansową w wysokości nawet 10 000 zł. Prawo budowlane a obiekty wpisane do rejestru zabytków Nowelizacja Ustawy dotyczy również obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Po 19 września 2020 roku, wszystkie roboty wykonywane przy obiekcie wpisanym do rejestru, wymagają pozwolenia na budowę, a te wykonywane na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymagają jedynie zgłoszenia. Do wniosku o wydanie zgody, inwestor powinien dołączyć pozwolenie wydane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków właściwego dla danego terenu. Jakie są przewidywane zmiany w prawie budowlanym w najbliższych latach? Wprowadzane w pierwszej połowie 2020 roku zmiany w przepisach Prawa budowlanego nie kończą procesu nowelizacji przepisów związanych z szeroko pojętą budową domów i innych budowli. Z początkiem 2021 roku zaczęły obowiązywać nowe warunki techniczne, jakim będą musiały odpowiadać budynki i ich usytuowanie – WT 2021. Dotyczą one przede wszystkim energooszczędności przegród zewnętrznych budynków i zaostrzają przepisy dotyczące współczynnika przenikania ciepła U poszczególnych przegród. Od 2021 roku współczynnik ten nie będzie mógł przekraczać poziomów: 0,20 W/(m2·K) dla ścian zewnętrznych, 0,30 W/(m2·K) dla podłóg na gruncie, 0,18 W/(m2·K) dla dachu i stropodachu oraz stropu pod poddaszem nieogrzewanym, 1,1 W/(m2·K) w przypadku okien pionowych, 1,3 W/(m2·K) w przypadku okien połaciowych, 1,5 W/(m2·K) w przypadku drzwi zewnętrznych. Nowe przepisyograniczą dopuszczalne maksymalne roczne zapotrzebowanie budynków na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia. Od przyszłego roku poziom ten zostanie zmniejszony z 95 kWh/m²·rok do 70 kWh/m²·rok. Dla spełnienia takich warunków konieczne będzie wykonanie odpowiedniej warstwy termoizolacyjnej przegród domu, a także instalacja urządzeń pozwalających wykorzystywać energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych, jak pompy ciepła, rekuperatory czy instalacje fotowoltaiczne. Nowe procesy i prawo budowlane 2022 – cyfryzacja i wnioski elektroniczne Najważniejsze zmiany w 2022 roku w Prawie budowlanym dotyczą uproszczenia procedur budowlanych poprzez ich cyfryzację, czyli wprowadzenie możliwości załatwiania wielu spraw urzędowych przez Internet. Dzięki nim inwestorzy mogą składać online za pośrednictwem rządowej strony e-budownictwo między innymi następujące wnioski: o pozwolenie na budowę (PB-1), o pozwolenie na budowę tymczasowego budynku (PB-8), o pozwolenie na użytkowanie (PB-17) oraz na użytkowanie przed zakończeniem budowy (PB-17a), o wydanie decyzji o zmianie pozwolenia na budowę (PB-7), o wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu (PB-6), o legalizację (PB-19) i uproszczoną legalizację (PB-15), o pozwolenie na rozbiórkę (PB-3). Nowe przepisy budowlane w 2022 roku umożliwiają także dokonanie online zgłoszenia rozbiórki, zgłoszenia robót budowlanych, zgłoszenia budowy lub przebudowy domu jednorodzinnego, zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, zawiadomienia o zakończeniu budowy domu rodzinnego. Warto pamiętać, od kiedy zmiany w prawie budowlanym wprowadzają takie uproszczone procedury – nowe przepisy weszły w życie z dniem 1 lipca 2021 roku, a więc od tego momentu można już swobodnie składać wymienione wyżej pisma drogą elektroniczną. Więcej informacji: Cyfryzacja procesu budowlanego 2021 - wszystko co musisz wiedzieć 19 września 2020 r. weszła w życie nowelizacja Prawa budowlanego, która zmieniła zasady legalizacji samowoli budowlanej. Dla przypomnienia - samowolą budowlaną jest między innymi budowa obiektu budowlanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo bez zgłoszenia prac budowlanych. Legalizacja samowoli budowlanej - nowa procedura W obecnej procedurze inwestorowi przyznano dość spore uprawnienia, a celem nadrzędnym procedury ma być ostateczna legalizacja samowoli, a nie jej przymusowa rozbiórka. W przypadku wykrycia samowoli budowlanej nadzór budowlany wyda postanowienie o wstrzymania budowy z jednoczesną informacją dla inwestora o możliwości złożenia wniosku o legalizację samowoli budowlanej i konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej. Następnie inwestor będzie mógł w ciągu 30 dni od otrzymania postanowienia złożyć wniosek o legalizację samowoli budowlanej. Jeżeli inwestor złoży wniosek o legalizację samowoli budowlanej, organ nadzoru budowlanego w ramach prowadzonego postępowania wdraża procedurę legalizacyjną. Polecamy: Monitor Prawa Budowlanego i Nieruchomości - wydanie cyfrowe Po wdrożeniu procedury legalizacyjnej nadzór budowlany wyda postanowienie, w którym zobowiąże wnioskodawcę do przedstawienia określonych dokumentów legalizacyjnych. W praktyce będzie to tożsama dokumentacja z tą, jaką należy złożyć do wniosku o pozwolenie na budowę. Dodatkowo trzeba będzie przedłożyć projekt techniczny uwzględniający zakres wykonanych robót budowlanych, a także zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a w przypadku obiektu budowlanego realizowanego bez zgłoszenia – również projekt zagospodarowania działki lub terenu. Brak złożenia wyżej wymienionej dokumentacji skutkować będzie decyzją organu o rozbiórce. Jeżeli przedłożona dokumentacja będzie kompletna i prawidłowa, organ nałoży obowiązek uiszczenia opłaty legalizacyjnej. Sposób obliczenia opłaty legalizacyjnej precyzyjnie określają przepisy Prawa budowlanego. Jeśli samowola dotyczyła obiektu, którego postawienie wymaga pozwolenia na budowę (np. bezprawnie wybudowanego domu jednorodzinnego), opłata legalizacyjna wynosi kwotę 50 tys. zł. Procedura uproszczonej legalizacji Nowe przepisy przewidują też (czego wcześniej nie było) procedurę uproszczonej legalizacji dla obiektów, które są użytkowane przez co najmniej 20 lat tj. w przypadku, gdy zakończenie budowy nastąpiło przed 1 stycznia 1995 r. Co ważne ta uproszczona procedura legalizacyjna nie przewiduje konieczności uiszczenia opłaty legalizacyjnej. Po złożeniu wniosku legalizacyjnego w trybie procedury uproszczonej właściciel będzie wezwany do przedstawienia nadzorowi budowlanemu szeregu dokumentów: - oświadczenie, o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane, - geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektu budowlanego, - ekspertyza techniczna sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazująca, czy stan techniczny obiektu budowlanego: a) nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz b) pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania. Priorytetem dla organów nadzoru budowlanego będzie ustalenie, czy zrealizowany obiekt budowlany spełnia wymogi bezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzi i bezpieczeństwa jego użytkowania. Jeśli ten podstawowy warunek będzie spełniony, jest duża szansa, że uda się zalegalizować dany obiekt budowlany. Zdaniem ustawodawcy zastosowanie uproszczonej procedury, a w szczególności brak opłaty legalizacyjnej zachęci właścicieli takich obiektów do zgłoszenia samowoli budowlanych do organów administracyjnych i dalej do wykonania przewidzianych w przepisie obowiązków, w celu zalegalizowania istniejącego i funkcjonującego budynku mieszkalnego lub innej kategorii obiektu budowlanego. Z uproszczonej procedury nie będą mogli jednak skorzystać właściciele budynków, wobec których toczą się jakiekolwiek postępowania. Polecamy serwis: Nieruchomości Mikołaj Frączak / 12 marca 2020 Co to jest samowola budowlana? Samowola budowlana to prowadzenie robót budowlanych z naruszeniem przepisów. Chodzi tu przede wszystkim o naruszenie prawa budowlanego. Może to być inwestycja bez pozwolenia na budową albo bez zgłoszenia prac budowlanych, a także przeprowadzona mimo sprzeciwu organów administracji architektoniczno-budowlanej. Zanim więc zaczniemy jakąkolwiek inwestycję musimy sprawdzić, czy potrzebne będzie pozwolenie na budowę, czy też wystarczy zgłoszenie takiej inwestycji, a może nie ma w ogóle takiego wymogu. Kto decyduje o tym, czy coś jest samowolą budowlaną? O samowoli budowlanej decyduje inspektor nadzoru budowlanego podczas przeprowadzania postępowania administracyjnego. Konsekwencje samowoli budowlanej Jeśli zostanie stwierdzona samowola budowlana, to inspektor nadzoru budowlanego może nakazać rozbiórkę budynku. Rozbiórki trzeba będzie dokonać też w sytuacji, jeśli tylko część budynku została postawiona bez pozwolenia lub zgłoszenia. Trzeba ją wykonać, jeśli decyzja stanie się ostateczna, czyli wyczerpie się tryb odwoławczy. Jeśli inwestor nie wykona zaleceń inspektora budowlanego, może być ukarany grzywną. Jeśli i to nie pomoże, rozbiórka może być wykonana na koszt inwestora. Czy samowola budowlana jest przestępstwem? Według art. 90 prawa budowlanego samowola budowlana jest przestępstwem. W związku z tym winny takiemu czynowi może być ukarany grzywną, karą ograniczenia wolności nawet do lat 2. Kiedy może zalegalizować samowolę budowlaną? W określonych przypadkach samowola budowlana może być zalegalizowana. Jest to możliwe, jeśli budynek jest postawiony zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także przepisami techniczno-budowlanymi, które pozwolą doprowadzić obiekt do stanu, który jest zgodny z prawem. Może się zdarzyć, że inspektor wstrzyma roboty budowlane i wyda wymagania, które pozwalają zalegalizować samowolę budowlaną. Kiedy nie da się zalegalizować samowoli? Nie da się zalegalizować samowoli, jeśli budynek nie spełnia wspomnianych warunków. Jeśli więc stwierdzona będzie niezgodność z przepisami, to samowola budowlana będzie musiała być rozebrana. CZYTAJ TEŻ Budowa domu. Na jakiej głębokości ułożyć rurę wodociągową? Co mówi prawo Jak zalegalizować samowolę? Aby zalegalizować samowolę trzeba dostarczyć nadzorowi kilka dokumentów. Przede wszystkim musi to być zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o tym, że budowa jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania lub decyzję o warunkach zabudowy. Do tego trzeba dołożyć 4 egzemplarze projektu budowlanego, do którego należy dołożyć uzgodnienia i opinie. W zestawie dokumentów musi się jeszcze znaleźć oświadczenie o tym, że inwestor ma prawo do dysponowania nieruchomością. Ile trzeba zapłacić za legalizację samowoli budowlanej? Organ nadzoru budowlanego może ustalić wysokość opłaty za legalizację samowoli. To, w jaki sposób powinna być taka opłata obliczona, określa prawo budowlane. Opłata zależy od tzw. współczynnika kategorii obiektu i jego wielkości. I tak, jeśli legalizacja dotyczy obiektu, co do którego nie ma potrzeby uzyskiwania pozwolenia na budowę, będzie to od 2,5 do 5 tys. Jeśli budynek wymaga pozwolenia, opłata może wynosić nawet 50 tys. Jak odwołać się od samowoli budowlanej? Ze względu na to, że o samowoli budowlanej decyduje inspektor nadzoru, odwołanie może być złożone do wojewódzkiego inspektora lub głównego inspektora nadzoru budowlanego. W ostateczności można złożyć skargę do sądu administracyjnego. Warto pamiętać, że samowola budowlana nie ulega przedawnieniu. CZYTAJ TEŻ Czy można sprzeciwić się budowie masztu telefonii komórkowej? Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień. Czy ten artykuł był przydatny? Samowola budowlana i możliwość jej legalizacji na przestrzeni zmian ustawy Prawo budowlane Pojęcie samowoli budowlanejPojęcia ,,samowoli” nie trzeba bliżej wyjaśniać, gdyż jego znaczenie jest powszechnie znane. Z samowolą budowlaną mamy do czynienia wówczas, gdy obiekt budowlany lub jego część jest w budowie albo został wybudowany bez wymaganego pozwolenia na budowę, zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ. Jeszcze 40, 30 lat temu, budowanie bez pozwolenia na budowę było procederem nagminnym, dotykającym zarówno miasta, jak i wsie. Właściciele nieruchomości traktowali swoje działki jak prawdziwe ,,twierdze”, wychodząc z założenia, że na swoim gruncie mogą wznosić praktycznie wszystko co im się podoba. Taki proceder powodował dezorganizację przestrzeni, zaburzał ład architektoniczny, nie mówiąc już o sprzeczności z warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich wzniesione przed 1970 przestrzeni lat zmieniały się przepisy regulujące zjawisko samowoli budowlanej i przesłanki umożliwiające jej legalizację. Do obiektów wzniesionych nielegalnie przed 1970 r. zastosowanie znajdowała ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. Prawo budowlane. Art. 52 ww. ustawy stanowił, iż obiekty budowlane będące w budowie lub wybudowane bez pozwolenia bądź niezgodnie z istotnymi warunkami pozwolenia, ulegają przymusowej rozbiórce, jeżeli właściwy organ państwowego nadzoru budowlanego stwierdzi, że obiekt budowlany:1) Znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub 2) Sprowadza bądź w razie wybudowania sprowadziłby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo3) Powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niedopuszczalne pogorszenie warunków użytkowych i zdrowotnych dla przypadku ustalenia, że dany obiekt budowlany został samowolnie wzniesiony, ewentualna jego legalizacja następowała przy zastosowaniu środków z art. 37 i następne ustawy Prawo budowlane z dnia 24 października 1974 r. Stanowisko doktryny i judykatury pozostawało w tym przedmiocie jednoznaczne. Można tutaj wskazać chociażby na wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2007 r. (II SA/Wr 303/07), zgodnie z którym likwidacja samowoli budowlanej popełnionej przed 1 stycznia 1995 r. – niezależnie od tego czy popełniono ją w okresie obowiązywania ustawy z 1974 r. czy też wcześniej, następuje w oparciu o przepisy ustawy z 1974 ----Obiekty wzniesione do 1 stycznia 1995 z 1974 r. znacząco różniła się od obecnie obowiązującego aktu w zakresie dotyczącym zjawiska samowoli budowlanej. W myśl art. 37 ust. 1 Prawa budowalnego z 1974 r. przymusowej rozbiórce z mocy ustawy podlegały tylko obiekty znajdujące się na terenie, który zgodnie z przepisami był przeznaczony pod zabudowę innego rodzaju, lub gdy obiekt powodował, bądź w razie wybudowania spowodowałby, niebezpieczeństwo dla ludzi czy mienia, albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Ust. 2 ww. przepisu umożliwiał podjęcie decyzji o przymusowej rozbiórce lub o przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, jeżeli uzasadniały ją inne ważne przyczyny, poza wymienionymi w ust. 1. Wyjątkowość regulacji z 1974 r. polegała chociażby na tym, że w przypadku gdy obiekt, wybudowany w warunkach samowoli, nie naruszał przepisów prawa, zwłaszcza z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, a ponadto pozostawał w zgodzie z wymogami sztuki budowlanej, istniał obowiązek jego legalizacji. Jak podkreśla prof. Z. Niewiadomski w swoim komentarzu do Prawa budowlanego, ten stan prawny powodował, że inwestorzy nierzadko wybierali drogę późniejszej legalizacji obiektu w miejsce uciążliwych starań o pozwolenie na budowę, a liczba samowoli rosła z roku na rok. 2 Mając powyższe na względzie ustawodawca zdecydował się na rozwiązanie zupełnie odmienne, można by powiedzieć - rewolucyjne. Dla miłośników budowania ,,na dziko” nastały trudne wzniesione po 31 grudnia 1994 z dnia 7 lipca 1994 r. wprowadziła w art. 48 regulację, zgodnie z którą samowola budowlana, niezależnie od tego, czy obiekt budowlany był wzniesiony zgodnie z prawem i wymogami sztuki budowlanej, czy tez z ich naruszeniem, skutkowała nakazem rozbiórki. Jedynym wyjątkiem od tak ukształtowanej zasady była regulacja art. 49 w ówczesnym brzmieniu, dopuszczająca możliwość legalizacji samowoli budowlanej po 5 latach od jej popełnienia. W konsekwencji, jeżeli upływ ww. okresu nie nastąpił, nakazowi rozbiórki podlegały również te obiekty, które choć zbudowane bez pozwolenia na budowę, były zgodne z prawem i regułami sztuki budowlanej. Takie działanie niewątpliwie mijało się z celem i logiką, gdyż inwestorzy – po wykonaniu nakazu rozbiórki – nierzadko występowali o pozwolenie na budowę dotyczące takie samego obiektu, jaki wcześniej uległ przymusowej rozbiórce. Jak zauważa się w doktrynie, ww. regulacja, chociaż zgodna z prawem europejskim, nie znajdowała zastosowania w żadnym z krajów Unii Europejskiej i trudno jest znaleźć argumentację przemawiającą za zasadnością jej wprowadzenia w takim Nie można jednak nie wspomnieć, iż Trybunał Konstytucyjny zarówno w wyroku z dnia 12 stycznia 1999 jak i w wyroku z dnia 26 marca 2002 iż wynikający z art. 48 Prawa budowlanego wymóg bezwzględnego przestrzegania obowiązku uzyskania pozwolenia budowlanego, odpowiada sformułowanym w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP warunkom ograniczenia praw obywatelskich jako ,,koniecznych w demokratycznym państwie dla (…) porządku publicznego, (…) ochrony środowiska (…) wolności i praw innych osób”. Jak stwierdził Trybunał, naruszający prawo powinien liczyć się z faktem, iż minimalną konsekwencją naruszenia prawa jest przywrócenie stanu poprzedniego. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego zmierzało natomiast w stronę łagodzenia rygoryzmu ww. regulacji, wskazując, iż może ona być stosowana tylko i wyłącznie wtedy, gdy wszystkie wymogi w tym przepisie przewidziane zaistnieją kumulatywnie6. Art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu nadanym ustawą z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustawObecne brzmienie art. 48 Prawa budowlanego łagodzi rygoryzm poprzedniej regulacji. Wprawdzie ustawodawca dalej traktuje samowole budowlaną jako zjawisko negatywne, ale w przeciwieństwie do poprzedniego rozwiązania, łagodzi represyjność przepisów, dopuszczając możliwość legalizacji obiektu budowlanego wzniesionego wprawdzie bez pozwolenia na budowę, ale w zgodzie z przepisami sztuki budowlanej. Inwestorzy muszą się jednak liczyć z obowiązkiem zapłaty wysokiej opłaty legalizacyjnej. Przepis art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu obowiązującym ma zastosowanie do tych samowoli budowlanych, które zaistniały pod rządami tego przepisu. To oznacza, że do samowoli budowlanych popełnionych przed dniem wejścia w życie ustawy z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane, tj. przed 11 lipca 2003 r. zastosowanie ma przepis art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu pierwotnym, z tym że do postępowań o samowolę budowlaną wszczętych przed dniem wejścia w życie ww. ustawy z 2003 r., a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy tej ustawy, umożliwiające legalizację obiektu budowlanego (jego części) będącego w budowie lub wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia bądź też mimo wniesienia sprzeciwu właściwy 103 ust. 2 Prawa budowlanegoJak wynika z ww. przepisu, do obiektów budowlanych samowolnie wzniesionych przed 1 stycznia 1995 r. lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne, stosuje się ,,stare” Prawo budowlane, tj. z 1974 r., umożliwiające legalizację obiektu po wykluczeniu przesłanek określonych w art. 37 ust. 1 starego Prawa budowlanego, czyli sprzeczność z planem oraz niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Jak zauważa się w orzecznictwie, przez pojęcie obiektu, którego budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo budowlane z 1994 r. należy rozumieć obiekt całkowicie wykończony, jak i obiekt nieukończony lub jego część wybudowaną pod rządami ustawy Prawo budowlane z 1974 W sytuacji, gdy obiekt był wprawdzie samowolnie realizowany przed 1 stycznia 1995 r., jednakże zakończenie budowy nastąpiło już pod rządami obecnie obowiązujących przepisów ustawy Prawo budowlane, wówczas należy przyjąć, że zastosowanie mają przepisy tej ustawy, która obowiązywała w chwili zakończenia budowy. Właściwą do zastosowania ustawę wyznacza zatem moment zrealizowania przez inwestora całości prac budowlanych składających się na obiekt z dnia 10 maja 2007 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustawLegalizację samowoli budowlanej bez opłaty legalizacyjnej wprowadziła czasowo ustawa z dnia 10 maja 2007 r. Stosownie do regulacji art. 3 tej ustawy, do dnia 1 stycznia 2008 r. do obiektu budowlanego lub jego części, wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, bądź też pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ administracji, jeżeli budowa została zakończona po 31 grudnia 1994 r., a przed 11 lipca 1998 r., i przed 11 lipca 2003 r. nie zostało wszczęte postępowanie administracyjne przez właściwy organ nadzoru budowlanego przepisów art. 48 – 49b ustawy Prawo budowlane nie stosuje się, a właściciel może wystąpić o pozwolenie na użytkowanie przedmiotowego obiektu lub jego części, po spełnieniu warunków określonych w art. 57 ust. 3 ustawy Prawo budowlane. Jeżeli obiekt budowlany narusza przepisy lub ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie umożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem, właściwy organ nadzoru budowlanego, w drodze postanowienia, nakłada na inwestora obowiązek usunięcia tych naruszeń w wyznaczonym terminie, pod rygorem rozbiórki obiektu lub jego części. Organ nakazuje też rozbiórkę, jeżeli właściciel nie uzyska pozwolenia na użytkowanie. Omawianą regulację stosuję się także do spraw wszczętych, a niezakończonych do dnia wejścia w życie epizodycznej ustawy z dnia 10 maja 2007 r. Autor: aplikant radcowski Kamila Olkowicz, KPRF Law OfficeLITERATURA:1. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2007 r., sygn. akt II SA/Wr 303/07, Lex 204966 2. Z. Niewiadomski, Prawo budowlane Komentarz, wyd. 6, Wydawnictwo Beck, Warszawa 2015 r., str. S. Jędrzejewski, Proces budowlany, Zagadnienia administracyjno – prawne, Bydgoszcz 1995 r., Wyrok TK z dnia 12 stycznia 1999 r., P 2/98, OTK 1999, Nr 1, poz. Wyrok TK z dnia 26 marca 2002 r., SK 2/01, OTK –A 2002, Nr 2, poz. Wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 1999 r., sygn. akt IV SA 903/97, Wyrok NSA z dnia 31 października 1996 r., sygn. akt SA/Kr 2859/95, OSP 1997 nr 12, poz. KPRF LAW OFFICE

legalizacja samowoli budowlanej z lat 70